ضربان قلب به تعداد دفعاتی گفته می شود که قلب شما در یک دقیقه می تپد. ضربان قلب نرمال در حالت استراحت برای بیشتر بزرگسالان بین ۶۰ تا ۱۰۰ ضربه در دقیقه است. عواملی که می توانند بر ضربان قلب تأثیر بگذارند شامل احساسات، وزن، سطح آمادگی جسمانی و کیفیت خواب هستند. مواد مختلفی مانند الکل و کافئین و برخی داروها نیز می توانند بر ضربان قلب تأثیر بگذارند. بارداری نیز باعث افزایش ضربان قلب می شود. ضربان قلب شما از دقیقه ای به دقیقه دیگر تغییر می کند. این تغییرات به عواملی مانند ایستاده بودن یا دراز کشیده بودن، حرکت کردن یا نشسته بودن، استرس داشتن یا آرام بودن بستگی دارد.
یکی از روش های معاینه قلب آنژیوگرافی است. ضربان قلب معمولاً زمانی اندازه گیری می شود که شما در حالت استراحت و آرام باشید. به این ضربان قلب، ضربان قلب استراحتی گفته می شود. در حالی که ضربان قلب ها می توانند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشند، ضربان قلب هایی که خارج از محدوده طبیعی قرار دارند ممکن است خطرناک باشند. ادامه مطلب را برای اطلاعات بیشتر در این زمینه مطالعه کنید.
فهرست مطالب
جدول ضربان قلب نرمال برای سنین مختلف
ضربان قلب نرمال در سنین مختلف متفاوت است. اگر ضربان قلب در حالت استراحت خیلی بالا باشد یا در زمان فعالیت بیش از حد بالا باشد ممکن است نشانه ای از خطر بیشتر برای بیماری های قلبی یا مشکلات دیگه ی پزشکی باشد. در جدول زیر می توانید ضربان قلب نرمال برای سنین مختلف را مشاهده کنید:
| بازه سنی | تعداد ضربان قلب فرد ورزشکار | تعداد ضربان قلب عالی | تعداد ضربان قلب خوب | تعداد ضربان قلب بالاتر از میانگین | تعداد ضربان قلب میانگین | تعداد ضربان قلب پایین تر از متوسط | تعداد ضربان قلب ضعیف |
| 0 تا 1 سال | – | – | – | – | 100 تا 160 بار در دقیقه | – | – |
| 1 تا 10 سال | – | – | – | – | 70 تا 120 بار در دقیقه | – | – |
| 10 تا 18 سال | – | – | – | – | 60 تا 100 بار در دقیقه | – | – |
| 18 تا 25 سال | 49 تا 55 بار | 56 تا 61 بار | 62 تا 65 بار | 66 تا 69 بار | 70 تا 73 بار | 74 تا 81 بار | بیشتر از 82 بار |
| 26 تا 35 سال | 49 تا 54 بار | 55 تا 61 بار | 62 تا 65 بار | 66 تا 70 بار | 71 تا 74 بار | 75 تا 81 بار | بیشتر از 82 بار |
| 36 تا 45 سال | 50 تا 56 بار | 57 تا 62 بار | 63 تا 66 بار | 67 تا 70 بار | 71 تا 75 بار | 76 تا 82 بار | بیشتر از 83 بار |
| 46 تا 55 سال | 50 تا 57 بار | 58 تا 63 بار | 64 تا 67 بار | 68 تا 71 بار | 72 تا 76 بار | 77 تا 83 بار | بیشتر از 84 بار |
| 56 تا 65 سال | 51 تا 56 بار | 57 تا 61 بار | 62 تا 67 بار | 68 تا 71 بار | 72 تا 75 بار | 76 تا 81 بار | بیشتر از 82 بار |
| بالای 65 سال | 50 تا 55 بار | 56 تا 61 بار | 62 تا 65 بار | 66 تا 69 بار | 70 تا 73 بار | 74 تا 79 بار | بیشتر از 80 بار |
اندازه گیری ضربان قلب
برای اندازه گیری ضربان قلب خود، کافی است نبض خود را بررسی کنید. انگشت اشاره و انگشت سوم خود را در کنار نای روی گردن قرار دهید. برای بررسی نبض در مچ دست، دو انگشت خود را بین استخوان و تاندون روی شریان رادیال قرار دهید که در سمت انگشت شست مچ دست واقع شده است. وقتی نبض خود را احساس کردید، تعداد ضربان ها را در مدت ۱۵ ثانیه بشمارید. سپس این عدد را در ۴ ضرب کنید تا تعداد ضربان قلب در دقیقه به دست آید.
همچنین امروزه با پیشرفت تکنولوژی، می توان ضربان را با دستگاه های دیجیتال نیز رصد کرد. انواع ساعت ها و دستبندهای هوشمند، اکسیژن سنج، حلقه های هوشمند و حتی گوش های هوشمند می توانند ضربان قلب را اندازه بگیرند.
توجه داشته باشید که عوامل متعددی می توانند بر ضربان قلب تأثیر بگذارند، از جمله:
- سن
- سطح آمادگی جسمانی و فعالیت
- سیگاری بودن
- داشتن بیماری های قلبی عروقی، کلسترول بالا یا دیابت
- دمای هوا
- وضعیت بدن (مثلاً ایستاده یا دراز کشیده بودن)
- احساسات
- اندازه بدن
- مصرف داروها
اگرچه دامنه ی ضربان قلب طبیعی گسترده است، اما ضربان قلب غیرعادی بالا یا پایین ممکن است نشان دهنده وجود مشکل زمینه ای باشد. در صورتی که ضربان قلب شما در حالت استراحت به طور مداوم بالای ۱۰۰ ضربه در دقیقه باشد (تاکی کاردی) یا اگر ورزشکار حرفه ای نیستید و ضربان قلب استراحتی شما زیر ۶۰ ضربه در دقیقه است (برادی کاردی)، به ویژه اگر علائم دیگری مانند غش، سرگیجه یا تنگی نفس دارید، حتماً با پزشک خود مشورت کنید.
ضربان قلب خطرناک چند است؟
ضربان قلب خطرناک برای هر بازه سنی و در شرایط مختلف ، متفاوت است. به صورت کلی اگر ضربان قلب یک فرد بیشتر یا کمتر از ضربان قلب نرمال باشد ممکن است نشانه ای وجود مشکل یا بیماری باشد. ضربان های غیرطبیعی قلب ممکن است نشان دهنده وضعیت قلبی خطرناک باشند. در صورت عدم توجه و درمان، این وضعیت گاهی می تواند کشنده باشد. زمانی که ضربان قلب از ۱۲۰ تا ۱۴۰ ضربه در دقیقه فراتر رود یا به کمتر از ۶۰ ضربه در دقیقه کاهش یابد، این وضعیت خطرناک محسوب شده و نیازمند مراجعه فوری به پزشک است.
ضربان قلب نرمال در حالت استراحت چقدر است؟
نرخ طبیعی ضربان قلب در حالت استراحت باید بین ۶۰ تا ۱۰۰ ضربه در دقیقه باشد، اما ممکن است این عدد در هر دقیقه تغییر کند. سن و وضعیت کلی سلامت شما نیز می تواند بر نرخ نبض تأثیر بگذارد، بنابراین مهم است به یاد داشته باشید که ضربان قلب طبیعی می تواند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد.
به طور کلی، ضربان قلب پایین تر در حالت استراحت نشان دهنده عملکرد کارآمدتر قلب و وضعیت بهتر سیستم قلبی عروقی است. برای مثال، یک ورزشکار حرفه ای و با تمرین خوب ممکن است ضربان قلب طبیعی در حالت استراحت نزدیک به ۴۰ بار در دقیقه داشته باشد.
تعداد ضربان قلب نرمال در بارداری
تعریف ضربان قلب غیرطبیعی در دوران بارداری ممکن است بسته به شرایط و فرد متفاوت باشد. به طور کلی، ضربان قلب در حالت استراحت که خارج از بازه ۶۰ تا ۱۰۰ ضربه در دقیقه باشد، معمولاً غیرطبیعی محسوب می شود. برادی کاردی (ضربان قلب کمتر از ۶۰ ضربه در دقیقه) و تاکی کاردی (ضربان قلب بیشتر از ۱۰۰ ضربه در دقیقه) هر دو در دوران بارداری غیرطبیعی تلقی می شوند.
با این حال، باید توجه داشت که معیارهای ضربان قلب در دوران بارداری به دلیل عوامل مختلفی از جمله سه ماهه بارداری، سطح فعالیت بدنی و سن مادر می تواند به طور قابل توجهی متفاوت باشد. هر گونه تغییر شدید در ضربان قلب که از محدوده معمول خارج شود، باید توسط متخصص مجرب بررسی شود تا علت آن مشخص شده و سلامت مادر و جنین تضمین گردد.
ضربان قلب نرمال جنین
ضربان قلب طبیعی برای جنین معمولاً بین ۱۱۰ تا ۱۶۰ ضربه در دقیقه است. در اوایل بارداری، این عدد معمولاً حدود ۱۱۰ ضربه در دقیقه است. حدود هفته نهم بارداری، ضربان قلب جنین ممکن است تا ۱۴۰ تا ۱۷۰ ضربه در دقیقه افزایش یابد و سپس به حدود ۱۱۰ تا ۱۶۰ ضربه در دقیقه کاهش پیدا کند.
ضربان قلب جنین اطلاعات زیادی درباره سلامت جنین در دوران بارداری ارائه می دهد. پزشکان قلب معمولاً بررسی ضربان قلب جنین را از ویزیت های هفته دهم یا دوازدهم بارداری آغاز می کنند. پس از آن، این بررسی ها معمولاً در هر ویزیت دوران بارداری و همچنین در زمان پایش وضعیت مادر در هنگام زایمان انجام می شود. در برخی موارد ممکن است نیاز به اکوکاردیوگرافی قلب جنین باشد.
ضربان قلب نرمال کودکان
تعداد ضربان قلب نرمال کودکان در زمان استراحت و در بازه سنی مختلف می تواند از 60 تا 130 ضربه در دقیقه باشد. یکی از روش های تشخیص بیماری های قلبی کودکان آنژیوگرافی اطفال است.
- ضربان قلب نرمال کودکان 1 تا 2 سال: 80 تا 130 بار در دقیقه
- ضربان قلب نرمال کودکان 3 تا 4 سال: 80 تا 120 بار در دقیقه
- ضربان قلب نرمال کودکان 5 تا 6 سال: 75 تا 115 بار در دقیقه
- ضربان قلب نرمال کودکان 7 تا 9 سال: 70 تا 110 بار در دقیقه
- ضربان قلب نرمال کودکان بالای 10 سال: 60 تا 100 بار در دقیقه
ضربان قلب نرمال بزرگسالان
ضربان قلب طبیعی در حالت استراحت برای بیشتر بزرگسالان بین ۶۰ تا ۱۰۰ ضربه در دقیقه است. طبق گفته انجمن قلب آمریکا (AHA)، ضربان قلب طبیعی در حالت استراحت بین ۶۰ تا ۱۰۰ ضربه در دقیقه است. اما برخی افراد ممکن است ضربان قلبی کمتر از ۶۰ ضربه در دقیقه داشته باشند که همچنان طبیعی محسوب می شود. عواملی که می توانند بر ضربان قلب تأثیر بگذارند شامل احساسات، وزن، سطح آمادگی جسمانی و کیفیت خواب هستند. یکی از بیماری های قلبی تاثیرگذار در میزان ضربان قلب سوراخ قلب بزرگسالان است. مواد مختلفی مانند الکل و کافئین و برخی داروها نیز می توانند بر ضربان قلب تأثیر بگذارند. بارداری نیز باعث افزایش ضربان قلب می شود.
ورزشکاران ممکن است ضربان قلبشان پایین تر باشد، گاهی حتی تا ۴۰ ضربه در دقیقه. علاوه بر این، افرادی که داروهایی مانند بتا-بلوکرها مصرف می کنند نیز ممکن است ضربان قلب کمتری در حالت استراحت داشته باشند. در ادامه، عواملی که می توانند بر ضربان قلب استراحت تأثیر بگذارند، بیشتر مورد بررسی قرار خواهند گرفت. جدول زیر ضربان قلب طبیعی متوسط برای بزرگسالان را بر اساس سن نشان می دهد:
|
بازه سنی |
ضربان قلب طبیعی |
| 18 تا 20 | 81 |
| 21 تا 30 | 80 |
| 31 تا 40 | 78 |
| 41 تا 50 | 75 |
| 51 تا 60 | 73 |
| 61 تا 70 | 73 |
| 71 تا 80 | 74 |
| بالای 80 | 78 |
چه عواملی بر ضربان قلب تاثیر می گذارند؟
عوامل زیادی بر تعداد ضربان قلب تاثیر می گذارند که به آن ها اشاره می کنیم:
- بیماری های مزمن (طولانی مدت): بسیاری از بیماری های مختلف می توانند ضربان قلب شما را تحت تأثیر قرار دهند. به عنوان مثال، پرکاری تیروئید می تواند باعث شود ضربان قلب شما بیش از ۱۰۰ ضربه در دقیقه شود.
- احساسات و سلامت روان: زمانی که شما تحت استرس یا اضطراب قرار دارید، ضربان قلبتان ممکن است افزایش یابد. از طرف دیگر، اگر آرام و ریلکس باشید، ضربان قلب شما ممکن است کاهش یابد.
- سطح آمادگی جسمانی: ورزشکاران معمولاً ضربان قلب استراحتی پایین تری دارند. گاهی حتی در محدوده ۴۰ ضربه در دقیقه. اگر فعالیت بدنی زیادی نداشته باشید، ضربان قلب استراحت شما ممکن است به سمت بالای محدوده طبیعی متمایل شود.
- داروها: برخی داروها می توانند ضربان قلب استراحت شما را افزایش یا کاهش دهند. پزشک شما می تواند اطلاعات بیشتری در مورد اثرات داروهایی که مصرف می کنید به شما بدهد.
- بارداری: ضربان قلب استراحت شما در دوران بارداری افزایش می یابد. همچنین هنگام ورزش در دوران بارداری، ضربان قلب شما بیشتر از قبل از بارداری خواهد بود.
- کیفیت خواب: خواب ضعیف می تواند باعث افزایش ضربان قلب شود. اگر استراحت کافی داشته باشید، ضربان قلب شما ممکن است کاهش یابد.
- مواد: الکل، کافئین و سیگار همگی عواملی هستند که ضربان قلب شما را افزایش می دهند.
- وزن: داشتن شاخص توده بدنی (BMI) بالاتر از ۲۵ (اضافه وزن یا چاقی) ممکن است باعث افزایش ضربان قلب استراحت شود.
گاهی اوقات علت ضربان قلب پایین یا بالا خود قلب شماست. آریتمی (ضربان غیرطبیعی قلب) زمانی رخ می دهد که فعالیت غیرطبیعی در قلب باعث می شود ضربان قلب شما خیلی سریع، خیلی کند یا به صورت نامنظم باشد. برخی آریتمی ها نیاز به درمان دارند تا از عوارض جدی جلوگیری شود.
پایین آوردن ضربان قلب
با انجام این چهار کار می توانید ضربان قلب استراحت خود را کاهش داده و به حفظ سلامت قلب کمک کنید:
۱. بیشتر ورزش کنید: زمانی که پیاده روی سریع، شنا یا دوچرخه سواری می کنید، ضربان قلب شما در طول فعالیت و برای مدت کوتاهی پس از آن سریع تر می شود. اما ورزش روزانه به تدریج ضربان قلب در حالت استراحت را کاهش می دهد.
۲. استرس را کاهش دهید: انجام تکنیک های کاهش استرس مانند مدیتیشن، تای چی و دیگر روش های کاهش استرس می تواند ضربان قلب استراحت را در طول زمان کاهش دهد.
3. به اندازه بخوابید: کم خوابی می تواند تاثیرات منفی زیادی روی سلامت قلب بگذارد. خواب شبانه کمتر از 6 ساعت می تواند ضربان قلب شما را تخت تاثیر قرار دهد و در بلندمدت باعث بیماری های جدی نیز شود.
۳. از محصولات توتون و تنباکو دوری کنید: افرادی که سیگار می کشند ضربان قلب استراحت بالاتری دارند. ترک سیگار باعث کاهش ضربان قلب استراحت می شود.
۴. وزن خود را کم کنید: هرچه بدن بزرگ تر باشد، قلب باید بیشتر کار کند تا خون را به آن برساند. کاهش وزن می تواند به کاهش ضربان قلب استراحت بالا کمک کند.
چه زمانی به متخصص قلب مراجعه کنیم؟
اگر ضربان قلب شما کمتر از ۳۵ تا ۴۰ ضربه در دقیقه یا بیشتر از ۱۰۰ ضربه در دقیقه باشد و علائمی مانند تپش قلب، تنگی نفس، درد قفسه سینه یا سرگیجه داشته باشید، فوراً باید به پزشک مراجعه کنید.
اگر نگرانی هایی در مورد ضربان قلب خود دارید، با پزشک مراقبت های اولیه خود مشورت کنید. آنها می توانند به سوالات شما پاسخ دهند یا در صورت لزوم شما را به یک متخصص قلب (کاردیولوژیست) ارجاع دهند. در اینجا چند نشانه آورده شده که باید در مورد ضربان قلب خود با پزشک مشورت کنید:
- ضربان قلب استراحت شما به طور مداوم خیلی سریع یا خیلی کند است.
- احساس می کنید نبض شما از یک ضربه می افتد یا نامنظم است.
- بدون اینکه برای نبض خود دست بزنید، از ضربان قلب خود آگاه هستید.
- زمانی که نبض خود را می گیرید، به جای یک “ضربه” محسوس، احساس ارتعاش می کنید. این وضعیت لرزش نامیده می شود و می تواند نشانه ای از مشکلات قلبی و گردش خون باشد.
همچنین، شما باید حداقل سالی یک بار به پزشک مراجعه کنید تا معاینه سالانه انجام دهید. اندازه گیری ضربان قلب بخشی طبیعی از این ویزیت است. پزشک شما می تواند مشکلاتی مانند ضربان قلب غیرطبیعی را تشخیص داده و درمان کند. هرچه زودتر درمان مشکلات جدی را آغاز کنید، خطر بروز عوارض در آینده کمتر خواهد بود.
ثبت ديدگاه