آشنایی با آنژیوگرافی  و کاربرد های آن

آنژیوگرافی  یک روش تشخیصی است که برای بیماری‌های قلب و عروق به کار می رود. در این روش اختلالات و ناهنجاری‌های عروق در تصاویری از اشعه ایکس مشخص می شود. سپس با توجه به نتایج آنژیو پزشک درمان مناسب را برای بیمار انجام می دهد که در این مقاله توضیح داده شده است

بیماریهای قلبی علت اصلی مرگ و میر می باشد. از هر 4 فوت، یک مورد به دلیل مشکلات قلبی است. بنابراین تشخیص به موقع و درمان سریع می تواند خطر مرگ ناشی از بیماری قلبی را کاهش دهد. پزشکان از آزمایش ها و روش های مختلفی مانند آنژیوگرافی برای شناسایی و درمان انواع مختلف بیماری های قلبی استفاده می کنند.

آنژیوگرافی چیست و چگونه انجام می شود؟

آنژیوگرافی چیست و چگونه انجام می شود؟

آنژیو یک آزمایش تصویربرداری است که با بهره گیری از قابلیت های اشعه ایکس می توان عروق خونی بدن را به وضوح مشاهده کرد. به تصویر اشعه ایکس که توسط این روش ارائه می شود آنژیوگرام می گویند. البته همه آنژیوگرام ها با استفاده از دستگاه های اشعه ایکس نیستند. پزشکان همچنین می توانند از سی تی اسکن و ام آر آی برای انجام این عمل استفاده کنند.  از این آزمایش برای بررسی هر گونه ناهنجاری مربوط به عروق یا رگ‌های باریک، مسدود، بزرگ شده یا بدشکل در بسیاری از قسمت های بدن از جمله مغز، قلب، شکم و پاها استفاده می شود.

آنژیوگرام کرونر

آنژیوگرام کرونر که رایج ترین نوع آنژیوگرافی است با بهره گیری از اشعه ایکس، تصویری از عروق کرونر قلب به دست می آروند. با این روش میزان و شدت بیماری قلبی مشخص می شود و می تواند معلوم کند که بیمار ا چه حد خوب کار می کند. آنژیوگرام همچنین به پزشکان کمک می کند تا انواع بیماری های قلبی عروقی از جمله تصلب شرایین کرونر، تنگی عروق و آنوریسم را تشخیص دهند.

با استفاده از اطلاعاتی که از آنژیوگرافی  کسب می شود، پزشک فوق تخصص قلب می تواند گزینه های درمانی بیمار را مشخص کند که ممکن است شامل آنژیوپلاستی (استنت)، جراحی پیوند بای پس یا تجویز داروها باشد.

در طول عمل آنژیوگرافی کرونر چه اتفاقی می افتد؟

قبل از آزمایش، یک داروی آرام بخش ملایم برای بیمار تجویز می شود، که به فرد کمک می کند تا آرام شود اما باعث بیهوشی نخواهد شد. سپس پزشک ناحیه ای از بدن را که کاتتر را در آن قرار می دهند ضد عفونی و بی حس می کند. آنها یک برش کوچک در پوست ایجاد می کنند و کاتتر را که لوله ای نازک و انعطاف پذیر است را از یک نقطه قابل دسترس وارد یک شریان مورد نظر می کنند. نقطه دسترسی به شریان معمولاً در بازو قرار دارد اما می تواند در کشاله ران نیز باشد. هنگامی که کاتتر در داخل شریان قرار گرفت، پزشک آن را با دقت به رگ خونی که می خواهند بررسی کنند هدایت می کند. برای ایجاد تصاویر اشعه ایکس، پزشک یک رنگ مایع کنتراست که به آن ماده حاجب گفته می شود را از طریق کاتتر به بیمار تزریق می کند. این رنگ باعث می شود خون در داخل عروق خونی از طریق اشعه ایکس قابل مشاهده شود و هر منطقه ای در رگ که باریک یا مسدود شده باشد مشخص می شود. این رنگ بعداً از طریق کلیه ها و ادرار از بدن دفع می شود.

دکتر وصال در حال انجام آنژیوگرافی اطفال

آنژیوگرافی چه مدت طول می کشد؟

به طور معمول این آزمایش نیم ساعت به طول می انجامد، اما گاهی ممکن است بیشتر از این مقدار نیز طول بکشد. اگر در طی آنژیوگرافی استنت (آنژیوپلاستی) گذاشته شود، این عمل کمی بیشتر طول می کشد. در حین انجام عمل، ضربان و ریتم قلب توسط یک مانیتور قلب کنترل می شود.

چه موقع می توان بعد از آنژیوگرافی از بیمارستان مرخص شد؟

بعد از این عمل ممکن است لازم باشد بیمار چندین ساعت یا یک شب در بیمارستان بماند. در این مدت باید مایعات بنوشد تا از کمبود آب بدن جلوگیری کرده و رنگ از کلیه ها خارج شود.

قبل از مرخص شدن از مرکز درمانی، پرستار به بیمار می آموزد که چگونه محل خونریزی را بررسی کند و توضیح می دهد که در صورت وقوع خونریزی چه اقدامی باید انجام شود. اگر از کشاله ران برای آنژیو استفاده شده باشد، برای جلوگیری از خونریزی باید مراقب باشید و از بلند کردن اجسام سنگین به مدت یک هفته خودداری کنید.

تصویر آزمایش آنژیوگرافی

از آنژیوگرام برای مشاهده کدام عروق استفاده می شود؟

با استفاده از آنژیوگرام رگ های خونی در بدن را بررسی می شود، از جمله عروق گردن، قلب، سینه، شکم، لگن، دست و پاها. از نتایج آنژیوگرام برای تشخیص کدام بیماری ها استفاده می شود

  • آنوریسم یا برآمدگی هایی که در دیواره های شریان ضعیف ایجاد می شوند
  • تصلب شرایین، که هنگام جمع شدن پلاک ها و مواد چربی در دیواره های داخلی عروق اتفاق می افتد
  • آمبولی ریه یا لخته خون
  • تنگی عروقی، که باعث باریک شدن غیر طبیعی عروق خونی می شود که به مغز، قلب یا پاها منتهی می شود
  • ناهنجاری های مادرزادی در رگ های خونی یا قلب

موارد تجویز آنژیوگرافی

پزشک همچنین ممکن است آنژیوگرافی را برای موارد زیر تجویز کند:

  • برای ارزیابی سلامت عروق خونی فرد قبل از عمل
  • برای شناسایی رگ‌های خونی تغذیه کننده یک تومور
  • برای برنامه ریزی درمان ها، مانند بای پس کرونر، استنت گذاری یا درمان آمبولی
  • برای ارزیابی نحوه عملکرد استنت قرار داده شده
  • جستجو برای ناهنجاری عروق کلیه برای آماده سازی برای پیوند کلیه یا قرار دادن استنت
  • بررسی رگ های ریوی در ریه ها برای تشخیص آمبولی ریوی یا ناهنجاری های شریانی ریه

خطرات و عوارض آنژیوگرافی و آنژیوپلاستی

همانند سایر اقدامات پزشکی، انجام آنژیوگرافی عروق کرونر و آنژیوپلاستی هم خطرات و هم فوایدی به همراه دارد. با پزشک، پرستار و سایر متخصصان بهداشت در مورد خطرات و فوایدی که برای شما دارد و هر گونه نگرانی ممکن است با آنها صحبت کنید. تیم مراقبت های بهداشتی شما می توانند اطلاعات بیشتری در مورد شرایط فردی مخصوص هر بیمار و میزان خطر ارائه دهند. عوارض جزئی این عمل شامل موارد زیر می باشد:

  • خونریزی زیر پوست در محل زخم – این عارضه بعد از چند روز بهبود می یابد، اما اگر نگران هستید با پزشک خود تماس بگیرید
  • کبودی – کبودی ناشی از سوند برای چند هفته یک عارضه معمول است
  • آلرژی به ماده حاجب که باعث ایجاد علائمی مانند بثورات می شود. در این مورد شما باید قبل از انجام این عمل، هرگونه آلرژی که دارید را با پزشک متخصص قلب در میان بگذارید.

عوارض جدی تر آنژیوگرافی غیر معمول است، اما ممکن است شامل موارد زیر باشد:

  • آسیب به شریان بازو یا کشاله ران ناشی از کاتتر، که ممکن است خون رسانی به اندام را تحت تأثیر قرار دهد
  • حمله قلبی
  • سکته
  • آسیب به کلیه ها ناشی از ماده حاجب
  • در صورت طولانی شدن عمل، آسیب بافتی ناشی از اشعه X
  • خونریزی جدی

دکتر احمد وصال فوق تخصص قلب اطفال و اینترونشن قلب کودکان و بزرگسالان