افتادگی دریچه میترال از مشکلات قلبی است که علت دقیقی هنوز برای آن پیدا نشده است. در اکثر موارد پرولاپس دریچه میترال (MVP) خطرناک نیست و فرد می تواند با انجام معاینه های منظم و دستورالعمل های پزشک همانند یک فرد سالم زندگی کند. برای تشخیص این بیماری در دوران جنینی ، اکوکاردیوگرافی جنین انجام می شود. در ادامه به بررسی کامل این بیماری به همراه علائم افتادگی دریچه قلب، تشخیص و درمان پرولاپس دریچه میترال می پردازیم.
فهرست مطالب
افتادگی دریچه میترال چیست؟
افتادگی دریچه میترال یا پرولاپس دریچه میترال (MVP) یکی از شایع ترین اختلالات قلب است که در آن یکی از یا هر دو لت دریچه میترال هنگام انقباض قلب به سمت دهلیز چپ بیرون زدگی پیدا می کنند. این وضعیت باعث می شود دریچه به شکل کامل بسته نشود و بخشی از خون به عقب برگردد و پزشکان آن را نارسایی میترال می نامند. افتادگی دریچه میترال معمولاً یک مشکل مزمن اما غیرخطرناک است و در بسیاری از بیماران بدون علامت باقی می ماند.
در منابع معتبر قلب و عروق، MVP را یک اختلال ساختاری با زمینه ژنتیکی معرفی می کنند که ممکن است با ضعف بافت همبند، افزایش انعطاف پذیری لت ها یا کشیدگی طناب های نگهدارنده دریچه همراه باشد. همین تغییرات ساده در ساختار دریچه باعث می شود هنگام ضربان، حرکت لت ها طبیعی نباشد. اغلب افراد با این بیماری زندگی کاملاً طبیعی دارند و تنها در درصد کمی از بیماران، این افتادگی با مشکلاتی مثل سوفل قلبی، آریتمی، تپش قلب یا نارسایی دریچه همراه می شود.
آگاهی از ماهیت این اختلال می تواند اضطراب بیمار را کاهش دهد و او را برای ادامه درمان اصولی و مراجعه به متخصص قلب ترغیب کند.
علائم پرولاپس دریچه میترال
علائم افتادگی یا پرولاپس دریچه میترال بسته به شدت نارسایی میترال متفاوت است. بسیاری از بیماران هیچ نشانه ای ندارند و تنها طی معاینه روتین، سوفل قلبی تشخیص داده می شود. با این حال، در برخی افراد علائم شایع این بیماری عبارتند از:
- تپش قلب سریع یا نامنظم (آریتمی)
- سرگیجه یا سبکی سر
- درد قفسه سینه
- مشکل در تنفس یا تنگی نفس، به ویژه هنگام ورزش یا در حالت درازکش
- خستگی
این نشانه ها همیشه خطرناک نیستند و معمولاً ناشی از برگشت خفیف خون به دهلیز چپ هستند.
بخشی از علائم بیماران به سیستم عصبی خودکار مربوط می شود. به همین دلیل ممکن است فرد در شرایط استرس یا فعالیت بدنی بیشتر علائم را حس کند. در MVP شدید، احتمال بروز نارسایی دریچه میترال و افزایش علائمی مانند تنگی نفس هنگام فعالیت، تورم پاها و احساس تپش های پرقدرت وجود دارد.
تشخیص زودهنگام علائم اهمیت زیادی دارد زیرا می تواند از پیشرفت بیماری جلوگیری کند. علائمی که تداوم دارند یا با فعالیت شدیدتر می شوند، باید جدی گرفته شوند. آگاهی بیمار از این نشانه ها بخشی از فرآیند درمان موفق افتادگی دریچه میترال است.
افتادگی دریچه میترال قلب خطرناک است؟
این سؤال یکی از رایج ترین پرسش های بیماران است. حقیقت این است که افتادگی دریچه میترال در بیشتر موارد خطرناک نیست و افراد می توانند زندگی کاملاً عادی داشته باشند. اما مانند هر اختلال قلبی دیگر، میزان خطر به شدت MVP و میزان برگشت خون یا همان نارسایی میترال بستگی دارد. اگر بیرون زدگی لت ها خفیف باشد، خطری بیمار را تهدید نمی کند و معمولاً فقط نیاز به چکاپ های دوره ای وجود دارد.
در موارد متوسط تا شدید، ممکن است دریچه به خوبی بسته نشود و خون به دهلیز برگردد. این حالت طولانی مدت می تواند باعث بزرگ شدن دهلیز چپ، آریتمی قلبی، فیبریلاسیون دهلیزی، تنگی نفس یا در موارد نادر نارسایی قلبی شود. همین موضوع اهمیت پیگیری مداوم را نشان می دهد.
پزشکان تأکید می کنند که MVP تنها زمانی نگران کننده است که همراه با علائمی مانند کاهش تحمل فعالیت، ورم پاها، تنگی نفس شدید یا آریتمی باشد. بنابراین، ترس از این بیماری معمولاً بی مورد است و با مراقبت صحیح می توان از تمام عوارض احتمالی جلوگیری کرد.
علل افتادگی دریچه میترال (MVP) چیست؟
ضعف بافت دریچه (تخریب میکسوماتوز) باعث افتادگی دریچه میترال می شود. همیشه مشخص نیست چه چیزی باعث این ضعف بافتی می شود. در برخی موارد، این مشکل ممکن است در خانواده ها به صورت ارثی به فرزندان منتقل شود. پژوهشگران افتادگی دریچه میترال را با چندین ژن از جمله FLNA، DCHS1، DZIP1 و PLD1 مرتبط دانسته اند.
برخی بیماری های بافت همبند نیز ممکن است باعث تخریب میکسوماتوز شوند. این بیماری ها شامل سندرم مارفان، سندرم اهلرز–دانلوس و سندرم لوییز–دیتز هستند.
درمان افتادگی دریچه قلب یا میترال
درمان پرولاپس دریچه میترال بسته به شدت برگشت خون و وجود علائم تعیین می شود. اگر MVP خفیف باشد و بیمار علامت خاصی نداشته باشد، پزشکان معمولاً فقط معاینه دوره ای و اکوکاردیوگرافی منظم را توصیه می کنند. در این مرحله، درمان دارویی ضرورتی ندارد. اما در بیمارانی که با تپش قلب، درد قفسه سینه، اضطراب، یا آریتمی خفیف مواجه می شوند، داروهایی مانند بتابلوکرها برای کاهش ضربان و کنترل علائم تجویز می شود.
در موارد متوسط تا شدید، زمانی که نارسایی میترال باعث کاهش کیفیت زندگی یا فشار بر قلب شود، مراحل درمانی پیشرفته تر لازم است. این درمان می تواند شامل ترمیم دریچه میترال، کوتاه سازی طناب های نگهدارنده، اصلاح لت ها، یا در موارد جدی تعویض دریچه باشد. ترمیم دریچه معمولاً ترجیح داده می شود زیرا عملکرد طبیعی قلب را بیشتر حفظ می کند.
کنترل استرس، ورزش سبک منظم، پرهیز از محرک هایی مثل کافئین زیاد، مدیریت فشار خون و حفظ وزن مناسب می تواند شدت علائم را کاهش دهد.
چطور بفهمم که به درمان افتادگی دریچه میترال نیاز دارم؟
حدود ۱ نفر از هر ۱۰ نفر مبتلا به افتادگی دریچه میترال نیاز پیدا می کند که جراح دریچه قلبشان را ترمیم یا تعویض کند. ممکن است به ترمیم یا تعویض دریچه نیاز داشته باشید اگر:
- علائم شما با گذشت زمان بدتر شوند.
- دریچه میترال شما بیش از حد نشت داشته باشد (نارسایی شدید دریچه میترال).
- آزمایش ها نشان دهند که قلب شما بزرگ تر شده است (اتساع بطن چپ و یا دهلیز چپ). مشکلات دریچه ای و مواردی مانند فشار خون بالا می توانند باعث بزرگ شدن دهلیز یا بطن چپ شوند.
- دچار آریتمی یا ریتم غیرطبیعی قلب شوید.
- قلب نتواند خون کافی را به بدن پمپ کند.
خطرات پرولاپس دریچه میترال
اگرچه افتادگی دریچه میترال در اکثریت بیماران بی خطر است، اما در درصد کمی ممکن است عوارض ایجاد کند. مهم ترین خطر،
- نارسایی دریچه میترال است: حالتی که در آن خون به طور مداوم به دهلیز چپ برمی گردد و به مرور زمان باعث اتساع دهلیز چپ، فشار بر بطن چپ و کاهش عملکرد قلب می شود. برخی بیماران ممکن است دچار آریتمی های قلبی شوند؛ از جمله تپش های تند، PVC، یا فیبریلاسیون دهلیزی. این اختلالات معمولاً قابل درمان اند، اما نیاز به ارزیابی دقیق دارند.
- اندوکاردیت عفونی: نوعی عفونت دریچه قلب که معمولاً در بیماران با نارسایی متوسط تا شدید رخ می دهد. البته طبق دستورالعمل های جدید، فقط بیماران پرریسک نیاز به پیشگیری دارویی دارند.
در موارد بسیار نادر، MVP شدید می تواند باعث سنکوپ، کاهش تحمل فعالیت و حتی نارسایی قلبی شود.
با وجود این موارد، تحقیقات نشان می دهد که بیش از ۹۰ درصد بیماران هرگز دچار این عوارض نمی شوند و تنها به پیگیری دوره ای نیاز دارند. اهمیت MVP زمانی افزایش می یابد که همراه با علائم باشد یا در اکو، نشانه های نارسایی متوسط و شدید دیده شود.
تشخیص افتادگی دریچه میترال
تشخیص افتادگی دریچه میترال معمولاً با یک معاینه ساده قلب شروع می شود. پزشک با گوشی پزشکی ممکن است صدای خاصی به نام «کلیک مید سیستولیک» یا سوفل سیستولیک را بشنود. این صدای غیرطبیعی اولین نشانه ای است که پزشک را به انجام بررسی های دقیق تر هدایت می کند. ابزار اصلی تشخیص MVP، اکوکاردیوگرافی است. اکو به وضوح نشان می دهد که آیا لت های دریچه میترال به سمت دهلیز چپ برجستگی پیدا می کنند یا خیر و میزان نارسایی میترال چقدر است. در مواردی که پزشک نیاز به بررسی ریتم قلب دارد، نوار قلب (ECG) یا هولتر ۲۴ ساعته تجویز می شود. این تست ها کمک می کنند آریتمی ها، PVCها یا تپش های نامنظم قلب مشخص شوند.
در بیماران با علائم تنفسی یا ابهام در شدت نارسایی، تست اکو استرس یا MRI قلب نیز استفاده می شود. این روش ها تصویر دقیق تری از عملکرد بطن چپ، حجم برگشت خون و تغییرات ساختاری قلب ارائه می دهند.
تشخیص به موقع MVP اهمیت زیادی دارد. زیرا از پیشرفت نارسایی و عوارضی مانند آریتمی جلوگیری می کند.
چقدر می توان با افتادگی دریچه میترال زندگی کرد؟
امید زندگی در افراد مبتلا به افتادگی دریچه میترال به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله:
- اینکه آیا افتادگی باعث نارسایی دریچه شده است یا نه.
- سایر مشکلات قلبی یا بیماری های همراه
- اینکه درمان انجام شده است یا خیر و چه زمانی انجام شده است.
ترمیم دریچه میترال می تواند کمک کند فرد به اندازهٔ افراد سالم عمر کند. یک مطالعه نشان داده است که امید زندگی پس از ترمیم دریچه در محدودهٔ سنی ۴۰ تا ۸۹ سال، مشابه سایر افراد است.
بنابراین اگر افتادگی دریچه میترال دارید، مهم است که چکاپ های منظم انجام دهید و هر علائم جدید یا تغییرکننده را به پزشک اطلاع دهید تا در صورت نیاز درمان مناسب دریافت کنید.
پیشگیری از پرولاپس دریچه میترال
اگرچه پرولاپس دریچه میترال غالباً یک مشکل ژنتیکی یا ساختاری است و نمی توان از بروز آن جلوگیری کامل کرد، اما می توان از پیشرفت آن یا تشدید علائم جلوگیری کرد. مهم ترین اقدام، سبک زندگی سالم است. کنترل استرس، خواب کافی، فعالیت بدنی سبک و منظم و رعایت تغذیه سالم نقش زیادی در کاهش علائم دارد. مصرف زیاد کافئین، انرژی زاها و محرک هایی که ضربان قلب را افزایش می دهند، معمولاً علائم را بدتر می کند و بهتر است محدود شوند.
افرادی که MVP همراه با تپش قلب یا آریتمی خفیف دارند، باید مصرف سیگار، الکل و غذاهای سنگین را کاهش دهند، زیرا این عوامل سیستم عصبی خودکار را تحریک کرده و باعث تشدید ضربان نامنظم می شوند. کنترل فشار خون، چربی خون و قند خون نیز اهمیت زیادی دارد، زیرا شرایط متابولیک نامنظم می تواند عملکرد دریچه را تحت فشار قرار دهد.
چکاپ دوره ای و انجام اکو سالانه یا دوساله مهم ترین راه پیشگیری از پیشرفت MVP است. در بیماران با نارسایی متوسط، پزشکان توصیه می کنند که فعالیت های سنگین، وزنه برداری شدید یا ورزش های انفجاری با احتیاط انجام شود.
سوالات متداول درباره افتادگی دریچه میترال
آیا افتادگی دریچه میترال یک بیماری قلبی محسوب می شود؟
بله. افتادگی دریچه میترال یک نوع بیماری دریچه ای قلب است. بیماری های دریچه ای زیرمجموعهٔ بیماری های قلبی –عروقی هستند. یعنی هر اختلالی که قلب یا رگ های خونی را درگیر کند.
اگر افتادگی دریچه میترال دارم، از چه چیزهایی را باید پرهیز کنم؟
برخی افراد مبتلا به بیماری دریچه میترال ممکن است نیاز داشته باشند از فعالیت های شدید پرهیز کنند. بسیار مهم است که با پزشک خود صحبت کنید تا محدودیت هایی را که مخصوص شرایط شماست مشخص کند.
آیا افتادگی دریچه میترال با افزایش سن بدتر می شود؟
افتادگی دریچه میترال می تواند با بالا رفتن سن بدتر شود. به همین دلیل مهم است که تمام ویزیت های پزشکی خود را به طور منظم انجام دهید تا پزشک بتواند وضعیت دریچه را بررسی کرده و در صورت نیاز دربارهٔ درمان با شما صحبت کند.
چطور از خودم مراقبت کنم؟
پزشکان معمولاً توصیه می کنند ویزیت های منظم داشته باشید و فعالیت بدنی مداوم و مناسب انجام دهید. همچنین از مواردی که به قلب فشار وارد می کنند مانند نوشیدنی های حاوی الکل و دخانیات پرهیز کنید.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنم؟
اگر تنگی نفس، ورم پاها، کاهش تحمل فعالیت، یا تپش های شدید دارید، لازم است به متخصص قلب مراجعه کنید.
ثبت ديدگاه