نکاتی پیرامون بیماریهای مادرزادی قلب و مواردی که باید اکوکاردیوگرافی قلب جنین انجام داد:

بيماريهاي مادرزادي قلب شايعترين فرم بيماريهاي مادرزادي است بطوریکه شیوع بیماریهای مادرزادی در حدود ۱٪ از بارداریهاست
این آمار البته در بارداریهای بدون خطر میباشد بطوریکه بسته به وجود یک یا چند عامل خطر زا شانس بروز آنها ۲-۴ برابر بیشتر از جمعیت عادی خواهد شد.
این نکته البته نه به معنای این است که هر حاملگی پر خطر حتما موجب بروز بیماری مادرزادی قلب میشود و نه به معنای اینست که در حاملگی های کم خطر احتمال بروز آنها منتفی است.
بنابراین در حالیکه بررسی بارداریهای پر خطر از نظر احتمال بروز آنها ضروری ست ، از بررسی بارداریهای بدون عوامل خطر و مستعد کننده نیز نباید بطور کامل غافل شد .
بیماریهای مادرزادی قلب طیف گسترده ای از بیماریهای ساختمانی قلب هستند که حالات خفیف تا شدید و پیچیده را شامل میشوند.این بیماریها شامل انواع نقایص و مشکلات (منفرد یا متعدد)در دیواره های حفرات قلب،دریچه ها و عروق ورودی یا خروجی قلب میباشند .
بسته به نوع و شدت بیماری ،کودک مبتلا ممکن است بی علامت یا علامت دار باشد.امروزه در صورت تشخیص صحیح و بموقع و انجام درمانهای لازم، اکثر کودکان مبتلا تا سنین بزرگسالی عمر میکنند.

موارد ضروری اکوکاردیوگرافی قلب جنین برای بیماریهای مادرزادی قلب

خوشبختانه تشخیص بیماریهای مادرزادی قلب حتی قبل از تولد نیز با اکوکاردیوگرافی و با دقت بالا امکان پذیر است.

در ذیل به بعضی از موارد که لازم است برای مادر باردار جهت بررسی احتمال وجود بیماری مادر زادی قلب اکو کاردیوگرافی قلب جنینی درخواست شود اشاره میشود.
اکوکاردیوگرافی قلب جنین توسط پزشک زنان درخواست و توسط فوق تخصص قلب کودکان انجام میشود.
عموما والدین سوال میکنند که اگر سونوگرافی های غربالگری نرمال است آیا باز هم باید اکوکاردیوگرافی قلب انجام داد!
در پاسخ به این سوال باید گفت که اولا در سونو های غربالگری ،قلب بصورت کلی بررسی میشود و بهیچ وجه جزییات قلب بررسی نمیشود و ثانیا این کار توسط همکاران رادیولوژیست انجام میشود که آشنایی با بیماریهای مادرزادی قلب در حیطه کاری آنها نیست و عموما آنها نیز در گزارش مکتوب خود به این نکته تصریح میکنند که برای بررسی قلبی باید اکوی قلب انجام شود.
اکوکاردیوگرافی قلب جنین توسط همکاران فوق تخصص قلب که با انواع بیماریهای مادرزادی قلب وتشخیص و درمان آنها آشنا هستند، انجام میشود.
اکوکاردیوگرافی برای جنین و مادر هیچگونه عارضه ای ندارد .
بهترین زمان انجام آن از نظر سهولت و دقت در سن ۲۰-۲۲ هفته بارداری ست ولی با توجه به اینکه اجازه سقط قانونی در کشور ما قبل از ۱۹ هفته داده میشود ،در اکثر موارد در سن ۱۷-۱۹ درخواست میشود ، اگرچه به دلایل دیگر از جمله اختلالات ریتم قلب ممکن است در هر زمانی از بارداری درخواست و انجام شود.

اندیکاسیون‌های فامیلی (خانوادگی)

  1. سابقه بیماری مادرزادی قلبی در خانواده (پدر و مادر و یا فرزند / فرزندان دیگر)
    • به طوری که اگر پدر یا مادر و یا یک فرزند سابقه ابتلا داشته باشند ریسک نسبی 2-4 برابر شده و اگر بیش از یک فرزند قبلی دچار باشند ریسک نسبی به ۱۰ برابر می رسد.
  2. سندروم ها و سایر بیماری‌های با توارث مندلی
    • سندروم نونان , داون , مارفان , ویلیامز ,توبروس , اسکلروز

ریسک فاکتورهای مادری

  1. Intra cytooplasmic sperm
    • injection (ICSI)
    • In vitro fertilization (IVF)
  2. تراتوژن‌ها / داروها
    • Lithium , Isotretinoin , Ethanol , Phenytion , Valproic acid , Carbamazepin , Trimethadione ,Phenobarbital , Warfarin , Amphetamine
  3. بیماریهای متابولیک مادری: دیابت قندی , فنیل , کتونوری
  4. بیماری های اتوایمیون : لوپوس اریتماتو , شوگرن
  5. عفونت های داخل رحمی: روبلا  , سایتومگالو ویروس , کوکساکی , پاروویروس
  6. اشعه یونیزه
  7. داروهای مهارگر پروستاگلاندین: سینتتاز  , بروفن , سالیسیلیک اسید
  8. سن بالای مادر
  9. پارامترهای آزمایشگاهی غیرطبیعی در مادر
    • (hCG , AFP)

ریسک فاکتورهای جنینی

  1. سونو جنینی غیر طبیعی
    • شک به آنومالی غلبی یا پوزیشن غیرطبیعی قلب
    • مالفورماسیون های خارج قلبی
    • هیدرو / میکروسفالی , فتق دیافراگمی , هیدرونفروز , شریان منفرد نافی
    • هیدروپس فتالیس غیر ایمیون
    • Increased thickness of nuchal traslucency > 3.5mm
    • وقفه رشد جنینی
    • Hygrimata colli
    • پلی هیدرآمنیوس / الیگو هیدرآمنیوس
    • آریتمی های جنینی
    • اکستراسیستول, برادیکاردی تکی کاردی , بلاک کامل قلبی
  2. حاملگی دوقلویی / چندقلویی
  3. Lack of reassuring four chamber view during obstetric scan

دکتر احمد وصال فوق تخصص قلب اطفال و اینترونشن قلب کودکان و بزرگسالان